Medytacja Zielonej Tary zwana "Esencją dwóch nagromadzeń"

Na podstawie nauk udzielonych przez Tengę Rinpocze i Bokara Rinpocze.

Sadhana Zielonej Tary zwana „Esencją dwóch nagromadzeń”  jest wykonywana co rano w prawie wszystkich ośrodkach i klasztorach Karma Kagju. Jest jedną z najczęściej praktykowanych medytacji Zielonej Tary w zachodnich ośrodkach Kagju. Wielu lamów udziela inicjacji i wyjaśnień do tej praktyki.

Tara(dosł. Gwiazda), po tybetańsku Dylma(Wyzwolicielka), uważana jest za emanację Bodhisattwy Współczucia, Awalokiteśwary. Ucieleśnia ona ochronny i opiekuńczy aspekt współczucia wszystkich Buddhów. Mówi się, że Tara ochrania przed wszelkiego rodzaju niebezpieczeństwami i lękami. Znana jest także jako „Ta, która spełnia wszelkie życzenia”. Zarówno w przeszłości, jak i współcześnie, wielu wielkich mistrzów uważało Zieloną Tarę za swojego jidama. Była jidamem np. I Karmapy, Dysum Czienpy.

Historia 

Sadhana„Esencją dwóch nagromadzeń” pochodzi z tradycji Nowych Term Ciokgjura Lingpy (Ciokling Tersar). Należy ona do kategorii term zwanych gongter, czyli term umysłu.

terton Czokjur Lingpa

Kiedy Czokjur Lingpa mieszkał w jaskini Pema Szelphuk „Jaskini kryształowego lotosu”. O świcie, miał wizję Tary, która powiedziała „lekso, lekso, lekso”, czyli „to jest dobre, to jest dobre, to jest dobre”. W ten sposób, Tara udzieliła mu błogosławieństwa, które otworzyło jego umysł. W wyniku tego, z jego umysłu wyłoniła się terma Tary. Ciokjur Lingpa odczytał tekst Dziamgonowi Kongtrulowi Lodro Thaje, który spisał ją i utworzył tekst sadhany. Odkryta przez tertona Ciokjura Lingpę terma Tary składa się z kilku tekstów odpowiadających różnym etapom zewnętrznej, wewnętrznej i sekretnej praktyki. Ostatnie dwa etapy wymagają praktyki na odosobnieniu.

Sadhana Zielonej Tary zwana „Esencja dwóch nagromadzeń”

Pełna nazwa tej sadhany brzmi:

„Oto pochodzący z termy umysłu Zab Tik Tary rytuał mandali zwany „esencją dwóch nagromadzeń”

Sadhana „esencja dwóch nagromadzeń” jest najczęściej praktykowaną medytacją Tary. Ze względu na swoją niezwykłą skuteczność, szybko rozprzestrzeniła się do wszystkich szkół buddyzmu tybetańskiego. Jest to kompletna praktyka prowadząca do urzeczywistnienia stanu Buddhy. Kompletny cykl nauk związanych z tą medytacją Zielonej Tary obejmuje zzewnętrzną, wewnętrzną i sekretną fazy praktyki.

Zielona Tara otoczona 20 aspektami wg. przekazu tertona Ciokjura Lingpy 

Większość praktykujących, jako codzienną praktykę Tary(lub okazjonalnie np., kiedy pojawią się życiowe przeszkody, w celu pobłogosławienia np. nowego domu, usunięcia negatywnych wpływów itp. itd.) wykonuje jedynie podstawową tzw. zewnętrzną formę sadhany, którą można praktykować na dwa sposoby: w krótkiej lub pełnej formie. Podstawowa forma tej sadhany składa się z dwóch faz, tj. procesu stwarzania i fazy doskonałości. Podobnie jak wszystkie inne praktyki pochodzące z term Zab Tik, również ta sadhana jest stosunkowo prostą formą medytacji. Podczas praktyki m.in. czterokrotnie ofiarowuje się mandalę Zielonej Tarze, wielokrotnie recytuje się pochwały 21 aspektów Tary, powtarza rdzenną mantrę Tary itd. Szczególnie rozbudowana jest ta część praktyki, w której składa się osiem zewnętrznych ofiar.

rdzenna mantra Zielonej Tary

Ponieważ jest to praktyka w stylu krija i czarja tantry, dlatego nie wolno przed nią spożywać mięsa, cebuli, czosnku i porów ani pić alkoholu. Z tego powodu jest ona praktykowana wcześnie rano, przed śniadaniem. Oczywiście, można ją praktykować o dowolnej porze dnia, ale do tego czasu należy powstrzymać się od spożywania mięsa i alkoholu. Ci, którzy chcą w pełni zrealizować zewnętrzną fazę tej praktyki powinni powtórzyć 1000 000 razy rdzenną mantrę Zielonej Tary. Podczas zwykłej, codziennej praktyki nie ma potrzeby liczenia i gromadzenia mantr.

Wewnętrzna i sekretna faza praktyki dostępne są wyłącznie dla tych, którzy spełnią określone wymagania. Wewnętrzna i sekretna faza tej sadhany praktykowane są w stylu anuttarajoga tantry.

Wewnętrzna praktyka

Wewnętrzna praktyka podkreśla proces stwarzania tyb. cierim, w którym nacisk położony jest na tyb. dakcie, czyli wyobrażanie siebie w formie jidama. Wewnątrz pałacu mandali znajduje się 13 aspektów buddhy:

• w centrum, Zielona Tara( my sami w formie Tary)

•  otoczona jest ośmioma Tarami chroniącymi przed ośmioma wielkimi lękami/zagrożeniami.

• w czterech bramach pałacu, cztery „strażniczki bram”.

Sekretna praktyka

Sekretna faza praktyki kładzie nacisk na fazę doskonałości tyb. dzogrim. W tym przypadku, na fazę doskonałości z charakterystykami, czyli pracę z kanałami, wiatrami i thigle, która występuje wyłącznie w anuttarajoga tantrach.

Podczas sekretnej praktyki sadhany „esencja dwóch nagromadzeń” medytuje się na dziewięć aspektów buddhy:

• W centrum pałacu mandali, Zielona Tara, w zjednoczeniu z czerwonym Hajagriwą. Tutaj męska forma obejmuje żeński aspekt tyb. jum-jab. Wokół niej znajdują się cztery inne aspekty:

•           Na wschodzie - niebieska Wadżra Tara

•           Na południu - żółta Ratna Tara

•           Na zachodzie -czerwona Padma Tara

•           Na północy – czarna Karma Tara

Na zewnątrz pałacu, w czterech bramach, stoją cztery żeńskie strażniczki bram.

Trzy poziomy sadhany Tary tworzą głęboką ścieżkę, która może stanowić praktykę na całe życie.

Postawa ciała - fundament dobrej medytacji

 Na podstawie ustnych wyjaśnień Thrangu Rinpocze.

W tradycji Karma Kagju istnieją obszerne objaśnienia na temat pozycji medytacyjnej. Istnieją różne pozycje medytacyjne np. pozycja wadżry, pozycja półwadżry, pozycja bodhisattwy, pozycja marpy itd. I nie ma znaczenia jaką praktykę wykonujemy: czy będzie to proces stwarzania w praktyce jidama, czy medytacja szine, medytacja wglądu – lhagthong, czy choćby recytacja modlitw, życzeń itp. Poprawna pozycja ciała jest bardzo ważna przy każdym rodzaju buddyjskiej praktyki. Wynika to z prostej zależności: nasze ciało i umysł w ciągu całego życia są ze sobą niezwykle silnie powiązane. Tak więc kiedy prostujemy nasze ciało nasz umysł łatwiej się uspokaja.  Jako podstawę medytacji zwykle wykorzystuje się pozycję zwaną „siedmioma dharmami Wajroczany”.

Pozycja siedmiu dharm Wajroczany.                                                                                                                           

postawa medytacyjna "siedem dharm Wajroczany"

Zgodnie z naukami tantr, umysł i wiatry energii, są nierozdzielne. Jeżeli wiatry energii mogą swobodnie się poruszać, wówczas umysł jest rozluźniony i skupiony. Kiedy jednak wiatry energii napotykają na różnego rodzaju napięcia i blokady, wtedy również umysł staje się napięty, pojawia się dużo pomieszanych myśli itp. Kiedy ciało fizyczne jest wyprostowane i znajduje się w prawidłowej pozycji, wówczas kanały energii są rozluźnione, a wiatry energii mogą się nimi swobodnie przemieszczać. W ten sposób w naturalny sposób uzyskamy właściwy stan umysłu – wolny od napięć i chaotycznych myśli i emocji. Z tego powodu fizyczna pozycja „siedmiu dharm Wajroczany” ma istotne znaczenie.  Jest to postawa fizyczna, która była praktykowana przez wszystkich ojców linii Kagju, zwana jest „siedmioma dharmami Wajroczany”, albo w skrócie „postawa Wajroczany”. Wajroczana jest imieniem szczególnego Buddhy, dosłownie znaczy „Promieniujący”. Są dwa powody, dla których postawa ma tę nazwę.

Siedem punktów:

1.Po pierwsze, postawa jest zwana siedmioma dharmami Promieniującego, ponieważ jeśli przyjmiemy tę postawę, w naturalny sposób zostanie zwiększona lub uzewnętrzniona naturalna czystość naszego umysłu. Dzięki tej postawie ciała łatwiej jest doświadczyć czystej natury naszego umysłu.

2.Po drugie, jest pięć rodzin buddhy. Do jednej z nich należy Buddha Wajroczana. Pięć skandh w swej prawdziwej naturze są pięcioma buddhami Pięciu Rodzin Buddy. Buddha Wajroczana jest czystą, prawdziwą naturą skandhy formy. Ponieważ skandha formy zostaje oczyszczona w doświadczenie jej czystej natury jako Buddhy Wajroczany, postawa jest zwana „siedmioma dharmami Wajroczany”.

Pozycja Wajroczany składa się z siedmiu elementów:                               

1. Usiąść na miękkiej i wygodnej poduszce. Nogi krzyżujemy w pozycji wadżry skt. wadżraasana. Ale jeśli ktoś nie potrafi siedzieć w ten sposób, wcale nie jest to konieczne. Można zwyczajnie usiąść, że skrzyżowanymi nogami, a gdyby i to okazało się zbyt kłopotliwe, można usiąść na krześle itp.

 2. Oczy nie powinny być ani szeroko otwarte ani zamknięte(w tradycji karma kagju podczas medytacji oczy są otwarte). Jeśli podczas medytacji mamy zamknięte oczy, to w ciemności, która nas wtedy otacza, umysł staje się ociężały, nieprzejrzysty. Pamiętam jak pewien rinpocze skomentował to w ten sposób: „jeśli na co dzień wszystko robisz z zamkniętymi oczami, wówczas możesz też zamykać je podczas medytacji”. Kiedy podczas medytacji mamy otwarte oczy, powinniśmy wiedzieć, w którą stronę skierować spojrzenie. Istnieją różne sposoby „ułożenia oczu” np. można je skierować w dół, inny sposób, np. w medytacji lhagthong, polega na skierowaniu oczu lekko do góry. Najczęściej stosowane jest tzw. wadżra – spojrzenie, to znaczy patrzeć wprost przed siebie. Oznacza to, też, że wzrok powinien być nieruchomy. Wówczas to co widzimy, nie będzie nas rozpraszać.

 3. Ciało należy utrzymywać wyprostowane, ale nienapięte, z kręgosłupem „jak stos monet”. Kiedy ciało jest wyprostowane, to i subtelne kanały energii wewnątrz niego są proste, wówczas wiatry energii mogą w nich swobodnie przepływać. A to sprawia, że umysł staje się przejrzysty i stabilny. Obie te cechy powinno się rozwijać w jednakowym stopniu. Jeśli umysł  jest tylko przejrzysty, ale brak mu stabilności, to nie ma z tego zbyt wielkiego pożytku.  Jeśli umysł jest stabilny, ale mało przejrzysty, to też nie zda się to na wiele.  

 4. Ramiona równomiernie wyprostowane. Na co dzień używamy rąk do pracy, co wytwarza silny nawyk podążania umysłu za tym, co robią ręce. Dlatego jeśli potrafimy je kontrolować, utrzymywać w odpowiedni sposób, możemy wpłynąć na nasz umysł. Na tej zasadzie działają mudry będące jednym z trzech podstawowych elementów medytacji Wadżrajany. W przypadku postawy Wajroczany  -  dhjani mudra „mudra równowagi”: lewa dłoń spoczywa na podołku, na niej zaś prawa; obie skierowane wnętrzem do góry. 

Uwaga! W tradycji Karma Kagju istnieje szczególny sposób ułożenia dłoni, do którego można zastosować tę samą nazwę. Obie dłonie spoczywają wówczas na kolanach, wnętrzem dłoni do dołu, zaś czubki palców lekko dotykają ziemi.

 5. Głowa nie powinna być ani uniesiona ani opuszczona i pozostawać nieruchomo. Chodzi oto, aby lekko ją cofnąć, a podbródek nieznacznie przyciągnąć w kierunku szyi. W ten sposób lekko uciskamy kanały energii w okolicy szyi, przez co w naszym umyśle będzie pojawiało się mniej myśli. Z łatwością będziemy utrzymywali przytomność umysłu i przejrzystą świadomość. Jeśli głowa będzie zadarta do góry, w naszym umyśle będzie się pojawiać wiele rozpraszających myśli.  

 6.Zęby i wargi ułożone naturalnie, język dotyka górne podniebienie. Wydaje się, że jest to niewielki ruch, ale daje naprawdę znaczący efekt.  Jeśli język nie jest ułożony w ten sposób, to w trakcie medytacji w naszych ustach będzie się zbierać wiele śliny. Ta ślina z pewnością będzie nam przeszkadzać, a jej przełykanie rozpraszać. 

 7. klatka piersiowa powinna być lekko wysunięta do przodu, dzięki czemu umysł stanie się bardziej zrelaksowany.

Jest to siedem dharm postawy Wajroczany. Gdy je wprowadzimy w praktykę, nasze ciało powinno przyjąć wygodną postawę, co znaczy, że ciało nie powinno być ani napięte ani sztywne i że nie powinno się czuć niewygody. Znaczy to, że jeśli którykolwiek szczególny punkt postawy jest bolesny lub niewygodny dla nas - powoduje ból ramion lub w nogach, ból w kręgosłupie czy w plecach - wtedy nie powinniśmy zmuszać się do jej utrzymywania. Nie ma reguły mówiącej, że aby medytować, musimy wprowadzić wszystkie siedem punktów. Istotą postawy jest pozwolenie, aby nasze kanały, a przez to nasze wiatry, zostały w naturalny sposób uspokojone przez przyjęcie pewnej postawy fizycznej. Lecz jeśli jej przyjęcie powoduje zbytnie napięcie lub ból, wtedy nie należy się do niej zmuszać i nie powinniśmy myśleć, że wszystkie punkty tej postawy są absolutnie istotne dla praktyki medytacji. Pozycja medytacyjna powinna być przede wszystkim łatwa i wygodna, tak, żebyśmy siedzieli naprawdę zrelaksowani. Na przykład IX Karmapa, Łangciuk Dordzie wyraźnie podkreśla ten fakt. Jeżeli męczymy się forsujemy, by przyjąć poprawna pozycję medytacyjną, to mogą pojawić się różne problemy np. ze stawami, problemy z kręgosłupem, a gdy staniemy się zbyt napięci, wiatry energii nie będą mogły przepływać swobodnie w kanałach i nie będziemy w stanie poprawnie medytować. Wszelki wysiłek i przymuszanie się, by usiąść poprawnie, nie sprzyja medytacji.

Wiatry energii

Istnieje pięć podstawowych wiatrów energii:

1. Wiatr zstępujący, idący w dół - związany jest on m.in. z wydalaniem, menstruacją u kobiet, z uwalnianiem nasienia u mężczyzn. Przebywa głównie w środku czakry w sekretnym miejscu.

2. Wiatr przebywający w ogniu - odpowiada m.in. za funkcje trawienne, oddziela oczyszczone i nieoczyszczone części pokarmu, roznieca wewnętrzny ogień. Przebywa głównie w środku czakry emanacji skt. nirmana czakra.

3. Wiatr podtrzymujący życie - przebywa głównie w środku czakry serca skt. dharma czakra. Powoduje ruch wiatrów energii wewnątrz i na zewnątrz władz zmysłowych.  Ma też funkcję podtrzymywania życia.

4. Wiatr poruszający się ku górze - przebywa głównie w środku czakry przyjemności (w gardle). Odpowiada za funkcje smakowe pokarmu, mówienia itd.

5. Wiatr wszechprzenikający - przebywa głównie w stawach, odpowiada za funkcje powodujące ruch i spoczynek itd.

  Tych pięć podstawowych wiatrów energii w esencji odpowiada pięciu wiatrom żywiołów: ziemi(stałości), wody(płynności), ognia(ciepła), powietrza(ruchu) i przestrzeni(otwartość).

 W wielu tekstach mówi się osobno o wiatrach energii żywiołów i wtedy razem mówimy o dziesięciu podstawowych wiatrach energii. Istnieją różne sposoby przedstawienia tego samego. W kontekście pozycji Wajroczany obydwa systemy są połączone i różne części pozycji Wajroczany pracują z odpowiadającymi im wiatrami energii. I tak:

1. Skrzyżowane nogi kontrolują kierującą się w dół energię, nogi powinny być skrzyżowane w  pozycji wadżry, lub swobodnie skrzyżowane jak to robią zwykłe istoty.

2. Aby wprowadzić do kanału centralnego wiatry energii elementu ziemi, kręgosłup powinien być prosty, ale nie napięty.

3. Ułożenie dłoni w zrównoważonej pozycji z wyprostowanymi ramionami ,tj. ramiona wyprostowane z dłońmi ułożonymi na podołku(poniżej pępka), sprowadza do kanału   centralnego wiatry energii elementu wody.

4. Lekkie zgięcie szyi, tj. przyciągnięcie podbródka do szyi, sprowadza do kanału centralnego wiatry energii elementu ognia.

5. Półprzymknięte oczy, tak, aby nie były zupełnie zamknięte, ani otwarte zbyt szeroko, sprowadza do kanału centralnego wiatry elementu powietrza.

 Podsumowanie

 Z ułożenia ciała w tej kluczowej pozycji płynie wiele korzyści. Nawet, jeśli tylko utrzymujemy ciało w tej esencjonalnej pozycji, wówczas ciało i umysł w naturalny sposób osiągną błogość i spokój.

Jeśli przyjęcie pozycji Wajroczany sprawia nam kłopoty, można przyjąć dowolną inną wygodną pozycję np. można usiąść na krześle. Najważniejsze jest, aby pozycja była wygodna, plecy proste, ale nienapięte. Spoczywając w naturalnej pozycji ciała, dobrze jest na początku praktykować trochę świadomości oddechu, a potem, kiedy jesteśmy uspokojeni, nie ma potrzeby, aby dłużej skupiać się na oddechu, tylko np. podążamy za tekstem praktyki.

Punkt urnah

Na czole Buddhy znajduje się kropka. Jakie jest jej znaczenie? Czy to nie jest coś z Hinduizmu? 

Wspomniany punkt między brwiami nazywa się skt. urnah. Dokładniej mówiąc jest to spiralnie zwinięty włos(trzykrotnie w prawo). Urnah jest jednym z 32 głównych fizycznych oznak stanu buddhy. 

Zgodnie z hinduską tradycją, to w tym miejscu znajduje się ośrodek energii skt. adźnia związany z duchową mądrością. 

W buddyjskiej tantrze urnah odgrywa ważną rolę. To tutaj schodzą się wszystkie trzy główne kanały energii. 

trzy główne kanały energii 

W wielu buddyjskich praktykach medytuje się na ten punkt np. wyobraża się w nim białą sylabę Om(np. w guru jodze, w medytacjach jidama, strażników). Na przykład w praktyce sześcioramiennego mahakali punkt urnah wyobraża się w formie cynobrowej trójkątnej dharmodaja mandali, która spełnia ważną rolę w medytacji tego strażnika. Innym prostym przykładem jest guru joga XVI Karmapy, gdzie w miejscu urnah medytuje się na białą sylabę OM, z której promieniuje białe światło wpływające do naszego punktu między brwiami.

  guru joga XVI Karmapy
                                                                 biała sylaba OM (między brwiami)                                                                              

Tilopa "Mahamudra Upadesia"

 Na podstawie ustnych wyjaśnień udzielonych przez Thrangu Rinpocze.

mahasiddha Tilopa

Mahamudra Upadesia, zawiera wskazujące instrukcje, udzielone nad brzegiem rzeki Ganges przez mahasidhę Tilopę swemu najważniejszemu uczniowi, Naropie, który był wielkim panditą i mahasiddhą. Zgodnie z tradycją, uważa się, że właśnie w oparciu o te instrukcje Naropa urzeczywistnił Przebudzenie.

rzeka Ganges

Przez prawie tysiąc lat nauki te były przekazywane w nieprzerwanej linii nauczycieli, z których każdy osiągnął urzeczywistnienie, rozpoczynając od Marpy Tłumacza, pierwszego tybetańskiego dzierżyciela linii przekazu, aż do Szesnastego Karmapy i współczesnego pokolenia tybetańskich i himalajskich nauczycieli.

Dla doświadczonych praktykujących kagju, którzy otrzymali czwartą inicjację lub inne wskazujące instrukcje mahamudry, ten tekst przedstawia lamę w postaci nauk dharmy, przypomni im oraz pomoże pogłębić zrozumienie ich własnej praktyki mahamudry. Dla większości początkujących w studiowaniu i praktyce dharmy, ten prosty tekst posłuży jako rodzaj mapy ukazującej podstawę, ścieżkę i owoc mahamudry.

mahasiddha Naropa

Słowo - Upadesia - znaczy „praktyczne instrukcje”, jest bardzo ważne zarówno jako tytuł tekstu i jako wyjaśnienie tego co czyni ten tekst tak szczególnym. Nauczane jest w sutrach i w komentarzach do sutr, że zwykły człowiek, aby osiągnął stan buddhy, musi przez trzy okresy niezliczonych eonów pomnażać dwa nagromadzenia, tj. dobrych wrażeń i mądrości. Znaczenie terminu upadesia polega na tym, że odnosi się ono do praktycznych metod, które są tak skuteczne, że eliminują potrzebę tak długiego okresu praktyki dharmy. Faktycznie tytułem tekstu jest Mahamudra Upadesia, lecz jest on popularnie znany jako Mahamudra Gangesu. Powodem tego jest, że Tilopa nauczał jej nad brzegiem rzeki Ganges w Indiach. Ta szczególna nauka mahamudry nie była czymś, co mógł dać wszystkim swoim uczniom. Była ona przeznaczona wyłącznie dla jego najważniejszego ucznia Naropy, który otrzymał ją w bardzo prosty i bezpośredni sposób. Pomimo prostoty przekazu tej nauki stała się ona przyczyną jego urzeczywistnienia. Naropa doświadczył wielu wyrzeczeń w czasie poszukiwań Tilopy, służąc Tilopie i w końcu, też praktykując jego nauki. Przeszedł m.in. dwanaście głównych i dwanaście pomniejszych prób, na jakie wystawił go Tilopa. Po ostatniej z nich, Tilopa dał mu tę instrukcję Mahamudry Upadesia. Tilopa mógł przekazać te instrukcje Naropie, bo tylko ktoś posiadający wiarę i oddanie zdolny jest do faktycznego ich zastosowania jako podstawy do praktyki.

Zawarta w tej instrukcji Tilopy prezentacja mahamudry, zawiera siedem tematów. Są to:

(1) pogląd mahamudry;

(2) postępowanie mahamudry;

(3) medytacja mahamudry;

(4) samaja mahamudry;

(5) korzyści z praktyki mahamudry;

(6) wada niepraktykowania mahamudry;

(7) jak faktycznie praktykować mahamudrę.

Jest to podział tekstu dokonany przez III Karmapę Rangdziunga Dordże

Rdzenny tekst Mahamudra Upadesia składa się z około dwudziestu ośmiu zwrotek. I jest on naprawdę niezwykły. Każda linijka tekstu posiada swoją wartość i wielopoziomowe znaczenie. Przez pracę z tym tekstem można doświadczyć pewnego rodzaju urzeczywistnienia natury swego umysłu, które można wykorzystać do osiągnięcia Przebudzenia.

By uzyskać jak najwięcej korzyści z tych słów Tilopy, praktykujący powinien wzbudzić silne, autentyczne, jednoupunktowione oddanie dla instrukcji oraz dla rdzennego lamy i dla lamów linii je przekazujących. A przede wszystkim, jako minimum, należy otrzymać lung(ustny przekaz) do tekstu tej Upadesi od wykwalifikowanego lamy, oraz wyjaśnienia do rdzennego tekstu. Jest to niezbędne do pełnego urzeczywistnienia znaczenia tych instrukcji. Jeśli odpowiednio spełnimy te wymagania, bardziej zaawansowane praktyki zostaną urzeczywistnione bardzo szybko, nawet w jednej chwili.

Rdzenny tekst Mahamudra Upadesia:

Są to ustne nauki o Mahamudrze udzielone Naropie przez Śri Tilopę nad brzegiem Gangesu. do Naropy na Brzegach Rzeki Ganges. Z sanskrytu na tybetański przełożył Cziekji Lodrö, Marpa Tłumacz.

Pokłon pierwotnej mądrości przejawiającej się dwojako.

Mahamudra nie może być opisana,

jednak ty, rozwijający oddanie dla Guru, wyćwiczony w ascezie,

z doskonałą cierpliwością znoszący cierpienia, inteligentny Naropo

weź to sobie do serca, mój uczniu, któremu sprzyja los.

Kie -ho!

Spójrz na naturę świata,

który jest przemijający jak obłoki lub sen;

obłoki i sen są pozbawione realnej egzystencji.

Rozwiń więc wyrzeczenie i poniechaj wszelkich światowych zajęć.

Wyrzecz się sług i rodziny, przyczyn żądz i nienawiści.

Medytuj samotnie w lasach i miejscach odosobnienia.

Przebywaj w stanie nie-medytacji.

Jeśli osiągnąłeś "nie chcieć nic więcej osiągnąć", to osiągnąłeś Mahamudrę.

Dharma samsary jest przyczyną żądz i nienawiści, jest bez znaczenia.

Wszystko, co stwarzamy jest bez substancji; poszukuj  zatem ostatecznej esencji.

Dharma umysłu nie może rozpoznać znaczenia transcendentnego umysłu.

Dharma działania nie może odkryć sensu nie-działania.

Jeśli chcesz urzeczywistnić przekraczający umysł i nie-działanie,

odetnij korzeń myślenia i pozwól pozostać świadomości niezasłoniętą.

Pozwól wodom strumienia umysłu pozostać niezmąconymi.

Nie próbuj zatrzymać wyobrażeń, lecz pozwól im uspokoić się samym przez się.

Jeśli nie ma odrzucania ani przyjmowania, jesteś wolny w Mahamudrze.

Kiedy utniesz korzenie drzewa, usychają liście i gałęzie.

Tak samo, gdy odetniesz korzeń myślenia

uspokoją się aktywności umysłu.

Ciemności nagromadzone od tysięcy kalp

rozjaśni jedna pochodnia.

Tak samo, jedna tylko chwila doświadczenia świetlistego umysłu

rozpuści zasłony karmicznych nieczystości.

Wy, ludzie o małej inteligencji, którzy nie możecie tego pojąć

skoncentrujcie się na oddechu i praktyce uważności.

Poprzez różne pozycje oczu i techniki koncentracji ćwiczcie swój umysł,

aż pozostanie w stanie naturalnego wyciszenia.

Jeśli spostrzegasz otwartą przestrzeń,

rozpuszczają się sztywne wyobrażenia o centrum i trwałych ograniczeniach.

Tak samo, gdy umysł spostrzega umysł

ustają wszelkie mentalne aktywności; będziesz przebywał w stanie nie-myślenia

i rozwiniesz najwyższą Bodhicittę.

Para wznosząca się od ziemi zmienia się w obłoki i znika w przestworzach.

Nie wiemy gdzie podziewają się niknące obłoki.

Tak samo rozpuszczają się fale myśli powstających z myślenia pojęciowego,

gdy umysł spostrzega umysł.

Przestrzeń nie ma kształtu ani koloru;

nie podlega zmianom, nie zostaje zabarwiona przez biel lub czerń.

Tak samo świetlisty umysł nie ma koloru ani kształtu;

nie jest zabarwiany przez biel lub czerń – szlachetność lub nieprawość.

Czystej i świecącej natury słońca

nie mogą przyćmić ciemności tysiąca kalp.

Tak samo świetlista esencja umysłu

nie może być przyćmiona przez trwającą kalpy samsarę.

Chociaż mówi się, że przestrzeń jest pusta,

jednak istota przestrzeni nie może być opisana.

Chociaż mówi się, że umysł jest świetlisty,

nie oznacza to jego istnienia.

Przestrzeń nie jest o nic zaczepiona,

tak samo umysł Mahamudry nie lgnie do niczego.

Spocznij rozluźniony w naturalnym stanie nie poprawiając niczego.

Nie ma wątpliwości, że rozpuszczą się twoje więzy.

Istota umysłu jest jak przestrzeń,

dlatego umysł zawiera wszystko.

Pozwól ruchom ciała być naturalnie rozluźnionymi.

Skończ z próżnym gadulstwem, pozwól twej mowie być echem.

Nie rozmyślaj, lecz odważ się poznać Dharmę Wielkiego Skoku.

Ciało nie ma substancji, jest jak wydrążona rurka bambusa.

Umysł jest jak przestrzeń i nie ma konkretnego miejsca, w którym myśli by powstawały.

Puść myślenie: nie trzymaj go sztywno ani nie pozwalaj mu błądzić.

Rozwinąć go, to znaczy osiągnąć najwyższe Przebudzenie.

Jeśli umysł nie ma przedmiotu postrzegania, jego istota jest świetlista.

Poznasz Drogę Buddhy, jeżeli ścieżka medytacji zniknie.

Jeśli medytujesz nie-medytowanie, osiągniesz najwyższe Przebudzenie.

Oto królewski sposób widzenia - przekracza on lgnięcie i chwytanie.

Oto królewska medytacja - umysł się nie błąka.

Oto królewski sposób działania - bez ambitnych dążeń.

Kiedy nie ma nadziei ani obaw, urzeczywistniłeś cel.

Niestworzona alaja nie ma nawyków ani zasłon.

Pozwól spocząć umysłowi w nie-stworzonym istnieniu;

nie czyń rozróżnień pomiędzy medytacją, a stanem po medytacji.

Jeśli Dharma umysłu opróżni się z projekcji, osiągnięty zostanie królewski wgląd, wolny od ograniczeń.

Nieograniczona i głęboka jest ta najbardziej królewska z medytacji.

Bycie spoczywające samo w sobie bez wysiłku jest najbardziej królewskim sposobem działania.

Bycie spoczywające samo w sobie bez nadziei jest najbardziej królewskim osiągnięciem.

Na początku umysł jest jak rwący potok.

Potem staje się jak Ganges płynący powoli.

W końcu jest jak ocean - światła syna i matki spotykają się.

Zwolennicy Tantr i Pradźniaparamity,Winaji, Sutr i innych tradycji - ze swymi tekstami i filozoficznymi dogmatami nie poznają świetlistej Mahamudry.

Bez myśli, bez pragnień,

spoczywając w sobie samym, istniejąc z siebie samego,

bądź jak fale na wodzie.

Istota ślubów samaja jest złamana, gdy myślisz kategoriami nakazów.

Jeśli nie szukasz i nie lgniesz do zrozumienia, nie odchodząc jednak nigdy od najwyższego,

wówczas jesteś świętym praktykującym, pochodnią rozświetlającą ciemności. Jeśli jednak jesteś bez żądz i nie chwytasz się skrajności, poznasz Dharmy wszystkich nauk.

Jeśli trudzisz się tym dążeniem, wtedy sam uwolnisz się z więzienia samsary.

Jeśli medytujesz w ten sposób, spalisz zasłony karmicznych nieczystości

i dlatego będziesz znany jako "pochodnia nauki".

Niewiedzący ludzie, nieoddający się w pełni tej nauce,

będą przez ciebie wyzwoleni z oceanu samsary.

Jakie to żałosne, że istoty niższych światów cierpią tak bez końca.

Każdy, kto pragnie wyzwolić się z cierpienia, powinien szukać mądrego Guru.

Wypełniony błogosławieństwem umysł będzie wyzwolony.

Jeśli szukasz Karma-Mudry, powstanie mądrość zjednoczenia szczęśliwości i pustości.

Sprowadź je w dół i pozwól powstać mandali.

Przeprowadź ją do centrów i rozprzestrzeń po ciele.

Jeśli nie ma w tym żądzy, powstanie zjednoczenie szczęśliwości i pustości.

Uzyskaj długie życie bez białych włosów, a będziesz wzrastać jak księżyc.

Bądź promieniujący, a twoja siła będzie doskonała.

Gdy szybko osiągnąłeś zwyczajne siddhi, poszukaj nadzwyczajnych siddhi.

Oby te dokładne pouczenia w Mahamudrze pozostały w sercach szczęśliwych istot.

Zostały one przekazane nad brzegiem rzeki Ganges przez Wielkiego i Wspaniałego Siddhę Tilopę, który doszedł do urzeczywistnienia mahamudry, kaszmirskiemu pandicie, Naropie, który był zarówno uczonym jak i urzeczywistnił mahamudrę, po tym jak zaangażował się w dwanaście trudnych lub ascetycznych czynów. Zostało to przetłumaczone i spisane w Pullahari na północy(Indii) przez wielkiego Naropę i wielkiego tybetańskiego tłumacza, króla tłumaczy, Marpę Czokji Lodro.

Dakini Niguma

Dakini Niguma

Niguma jest uważana za jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych joginek i nauczycieli wadżrajany  z X. lub XI. wieku w Indiach. Jej prawdziwe nazwisko to Śridźniana.  Była nazywana Jogini Wimalaśri lub Wadżradhara Niguma lub Dźniana Dakini Nosząca Ozdoby z Kości, lub Siostra Naropy. Była również nazywane Nigupta.  Taranatha tłumaczy je w następujący sposób: „…mówi się, że oznacza to „naprawdę sekretne” lub „dobrze ukryte”.  W rzeczywistości, jest to kod języka dakiń ponadczasowej świadomości.

Niguma urodziła się w Kaszmirze, w regionie zwanym Ziemią Wielkiej Magii. W czasach poprzedniego Buddhy ziemia ta zalana była wodą i należała do króla Nagów. Arhat, który był uczniem owego Buddhy, zapragnął postawić tam świątynię, więc poszedł prosić króla Nagów o stały kawałek ziemi. Król zgodził się na jeden kawałek ziemi, ale tylko taki duży, jaki arhat będzie mógł pokryć swoim ciałem gdy będzie siedział w medytacji. Arhat z wdzięcznością przyjął to, co zostało mu ofiarowane i kiedy nadszedł czas objęcia ziemi w posiadanie dokonał cudu i jego ciało pokryło całą ziemię. Król Nagów dotrzymał słowa i całą ziemię ofiarował arhatowi, którego imię brzmiało Njimaj Gung.  Za pomocą swych cudownych mocy arhat sprawił, że cała woda znikła i wkrótce została wybudowana tam wspaniała świątynia i klasztor. Ludzie z sąsiednich regionów przyglądali się nowemu krajobrazowi z podziwem, a najbardziej nowej świątyni. Zaczęli się zastanawiać, w jaki sposób mogliby się tam osiedlić. W końcu postanowili zaprosić potężnego maga, aby ten stworzył miasto wokół świątyni. Mag spełnił ich prośbę i zanim zdążył rozpuścić magiczny twór, zniszczyli go. W ten sposób miasto pozostało i wkrótce nabrało reputacji ziemi wspaniałości wielkiej magii. Ziemia ta stała się później miejscem narodzin wielu Mahasidhów, między innymi Naropy. Tutaj także narodził się wielki żeński bodhisattwa Niguma, która przez pomyślny zbieg okoliczności urodziła się jako starsza siostra Naropy w bogatej bramińskiej rodzinie w mieście Peme. Jej ojciec nazywał się Siantiwarman, matka nazywała się Śrimati. Niguma w poprzednich żywotach osiągnęła Przebudzenie i podążała ścieżką bodhisattwów, teraz odradzając się jako kobieta, która przynosi korzyść innym i uwalnia ich z niewiedzy. W czasie, gdy żyła jako Niguma, jej doświadczenie i głębokie zrozumienie nauk z poprzednich żywotów zostało poszerzone. Doświadczenia głębokiego stanu ostatecznego przebudzenia umysłu. Niguma otrzymała bezpośrednio od Dordże Czanga (Wadżradhary) wszystkie poziomy nauk sutry, tantry i abhidharmy. 

Wadżradhara "Dzierżyciel Wadżry"

Rezultatem tego było osiągnięcie dziesiątego stopnia bodhisattwy (stanu Buddhy) i Trzech Ciał Doskonałego Przebudzenia (Dharmakaji, Sambhogakaji i Nirmanakaji). Do dziś kontynuuje manifestowanie się w subtelnej i materialnej formie, by pomagać istotom poza ograniczeniami czasu i przestrzeni.          

Jej głównym uczniem był tybetański jogin Khjungpo Naldzior(założyciel tradycji Szangpa Kagyu), który podróżował do Indii, aby otrzymać od niej pełen przekaz. Niguma obiecała mu, że zarówno jemu jak i jego następcom oraz zwolennikom w przyszłości, dopisywać będzie szczęście, spotykać będą przebudzone istoty i osiągną Doskonałą Wolność.

Khjungpo Naldzior

Khjungpo Naldzior spotyka Nigumę

Kiedy jogin Khjungpo Naldzior udał się do Indii, postawił sobie za cel spotkanie mistrza, który posiadał bezpośrednią wizję Dharmakaji Wadżradhary (tyb. Dordże Czang). Wędrował wszędzie, nieustannie wyrażając zyczenia o powodzenie swej misji. Podczas tych wędrówek spotkał licznych guru, którzy powiedzieli mu, że znajdzie to, czego szuka w osobie Dakini Mądrości Nigumy, która przebywa w lesie drzew sandałowych. Ona rzeczywiście osiągnęła wizję dharmakaji - zapewniali - być może uda ci się ją spotkać.  Po przezwyciężeniu wielu trudności, Khjungpo Naldzior w końcu odkrył las drzew sandałowych. Gdy przechodził przez niego, Niguma pojawiła się przed nim w przestrzeni. Miała ciemną skórę, nosiła wiele ozdób i tańczyła na niebie, trzymając w ręku damaru i niewielką kapalę. Jej wygląd budził grozę. Khjungpo Naldzior zrobił pokłon i poprosił o inicjację i wyjaśnienia. Jako ofiarę przyniósł jej złoto. Dakini wzięła złoto, ale natychmiast wyrzuciła je do lasu. Khjungpo Naldzior zawahał się. Czy to naprawdę była Niguma? A może była to żywiąca się mięsem dakini? Uważał, że znalazł się w niebezpieczeństwie. Wówczas w przestrzeni pojawiła się góra otoczona przez czeredę dakiń. Ze szczytu, w czterech kierunkach spływały rzeki o złotych falach. „Cóż to za góra?” zaczął się zastanawiać. Czy ona naprawdę stoi gdzieś w Indiach, czy może tylko mi się tak wydaje?" Jeżeli posiada się czysty pogląd, wszystko staje się złotem - odparła Dakini. Bez czystego poglądu nigdzie nie ma złota. Po czym otwarła rękę i zwróciła mu całe złoto, które wcześniej wyrzuciła. Khjungpo Naldzior zrozumiał, że naprawdę ma do czynienia z Nigumą i ponownie się kłaniając, poprosił o inicjację. Po wyemanowaniu z siebie Czakrasamwary i jego mandali, Niguma przekazała mu pełen cykl inicjacji, a w szczególności Sześć Dharm Nigumy, a także wyjaśnienia na temat mahamudry znane pod nazwą Relikwiarz Mahamudry. Otrzymał go najpierw na jawie, a następnie we śnie.

Spuścizna nauk i praktyk duchowych dakini Nigumy jest nadal dostępna w tradycji Szangpa Kagju, która jest jedną z dwóch pierwotnych linii kagju przeniesionych z Indii do Tybetu. Cykl nauk i praktyk dakini Nigumy zawiera m.in. pieśni i modlitwy (w tym modlitwy aspiracji), zwięzłą, zawierającą słowa – klucze dakiń, praktykę nyndro tzw. Nyndro Nigumy, Sześć Dharm Nigumy(odpowiednik Sześciu Dharm Naropy), praktykę mahamudry, czy np. unikalne cykle praktyk sadhany Czakrasamwary i Hewadżry.

Fragment nauk dakini Nigumy:

„Nie czyń czegokolwiek z umysłem, spoczywaj w prawdziwym, naturalnym stanie.

To własny umysł, niewzruszony, jest rzeczywistością.

Medytowanie w ten sposób, bez wahania, jest kluczem,

Dzięki niemu doświadczysz wielkiej rzeczywistości poza skrajnościami.

W przejrzystym oceanie bańki powietrza pojawiają się i pękają.

Tak samo myśli nie są różne od najwyższej rzeczywistości.

Nie kwestionuj więc niczego, pozostań rozluźniony.

Cokolwiek by się nie pojawiało, cokolwiek się wydarza, nie chwytaj się tego,

Puść to wolno, w tej samej chwili.

Zjawiska, dźwięki i przedmioty są własnym umysłem, nic nie istnieje poza nim.

Umysł wykracza poza narodziny i śmierć.

Jego natura, czysta przytomność, wykorzystuje co prawda przedmioty pięciu zmysłów,

Nie odbiega jednak nigdy od tego, co rzeczywiste.

W stanie kosmicznej równowagi nie ma ani odrzucania, ani dążenia,

Ani medytacji, ani po – medytacji".

Symbolika Ciusina skt. makara

Wiele rodzajów rytualnych przedmiotów zawiera element w formie ciusina skt. makara np. zakrzywiony nóż tyb. drigug, wadżra, phurba itd. Ciusin jest to mitologiczne zwierze o niezwykłej mocy. Ktokolwiek dostanie się w jego paszczę nieodwracalnie musi zginąć.

ozdobiony wizerunkiem ciusina zakrzywiony nóż tyb. drigug skt. kartrika

 ramiona wadżry wychodzą z ust ciusina

Ciusin skt. makara symbolizuje wielką moc, jaką te przedmioty potencjalnie posiadają. W praktyce oznacza to, że jeśli jogin, dysponujący siłą jednoupunktowionej koncentracji skt. samadhi, zastosuje taki przedmiot wobec jakiegokolwiek obiektu, to efekt takiego działania nie może się równać z żadnym innym. Jest nieodwracalny i nie do pokonania. To, że np. Mahakala ma przedmioty z symbolem ciusina oznacza jego wielką moc, moc działania, moc spełniania swoich aktywności. 

Przykładem tego, co to oznacza móc wydobyć taką moc, jest historia żyjącego w XIX w. Mipama Rinpocze, który był emanacją Mandziuśri. Kiedy Mipam Rinpocze był początkującym praktykującym udał się na odosobnienie medytacyjne we wschodnim Tybecie. Wybrał, jako swojego jidama, groźną formę Mandziuśri zwaną Jamantaka. Trzynaście lat praktykował w odosobnieniu. Powtórzył wielką ilość niezwykle długich mantr. W czasie odosobnienia Jamantaki nie wolno obcinać włosów i paznokci. Dlatego po ukończeniu tego odosobnienie miał bardzo długie włosy. Kiedy je ściął uważano je za wyjątkowo potężną relikwię. Wierzono, że jeśli ktoś np. owinie wokół szyi taki włos, wówczas żaden rodzaj demona, czy czarnej magii nie był w stanie go tknąć. Po ukończeniu odosobnienia Jamantaki Mipam Rinpocze udał się na spotkanie z najbardziej znanym, największym lamą tamtych czasów Dziamjangiem Cientse Łangpo Rinpocze. 
Dziamjang Cientse Łangpo zapytał go: 

Słyszałem, że osiągnąłeś jakieś znaki powodzenia w praktyce, że osiągnąłeś jakieś urzeczywistnienie. Czy to prawda, że masz oznaki powodzenia? 

Mipam Rinpocze odpowiedział: 

Tak. 

Czy w takim razie mógłbyś zademonstrować jedną z czterech rodzajów aktywności? 

Mógłbym, odpowiedział Mipam Rinpocze. 

W takim razie zademonstruj  gniewną aktywność. 

Mipam Rinpocze wyjął z zapasa swoją phurbę skierował ją w stronę pobliskiej pagórka. Po chwili pagórek wybuchł. Na to Cientse Łangpo odpowiedział: Już nie trzeba. Wiem, że osiągnąłeś urzeczywistnienie. 
Tego typu historia jest przykładem jak wielka moc może być ukryta w takich rytualnych przedmiotach, jeśli potrafi się to odpowiednio zastosować.

O cierpliwości

Wielki mistrz dzogcien Patrul Rinpocze słynął zarówno ze swojej bezceremonialności, obrazoburczych zachowań i nieprzywiązywania wagi do swego wyglądu, jak i z olbrzymiej erudycji oraz medytacyjnego urzeczywistnienia. Ogromnie mu zależało, by jego uczniowie skupiali się na esencji dharmy, mniej angażując się w ceremonie. Dlatego Dza Patrul nigdy nie wahał się przed demaskowaniem praktyki dharmy „na pokaz” i fałszywych pozorów.

Sto lat temu, wędrujący w stroju żebraka, jak miał to w zwyczaju, Patrul Rinpocze usłyszał o żyjącym od lat w odosobnieniu sławnym pustelniku. Rinpocze wybrał się do niego z wizytą. Wszedł bez zapowiedzi do mrocznej jaskini, po czym rozejrzał się ciekawie z ironicznym uśmiechem na zniszczonej od wiatru twarzy.

„Kim jesteś?” - spytał pustelnik. „Skąd przybywasz i dokąd idziesz?”

„Przybywam zza swoich pleców, a idę tam, dokąd wzrok prowadzi” - odparł Dza Patrul.

Pustelnik patrzył nań skonsternowany.

„Gdzie się urodziłeś?” - pytał dalej.

„Na ziemi” - padła odpowiedź.

W tym momencie pustelnik trochę się zirytował. „A masz może jakieś imię?” - zapytał stanowczo.

„Nazywaj mnie Joginem Poza Działaniem” - odpowiedział niezapowiedziany gość, po czym niewinnie zapytał pustelnika, dlaczego żyje na takim odludziu.

Pustelnik był na takie pytanie przygotowany, więc odparł z dumą: „Jestem tu już od dwudziestu lat. Medytuję, by doskonalić paramitę cierpliwości”.

„Wyśmienicie!” - skomentował Patrul Rinpocze. Po czym, nachylając się ku pustelnikowi, jakby chciał mu coś powiedzieć w sekrecie, wyszeptał: „Takim dwóm starym oszustom jak my nigdy się coś takiego nie uda!”.

Rozzłoszczony pustelnik gwałtownie się poderwał.

„A kim ty jesteś, że zakłócasz mi moje odosobnienie!?” - wybuchnął. „Po co tu przyszedłeś? Czemu nie pozwalasz skromnemu joginowi w spokoju medytować?” „No i co, drogi przyjacielu - odparł na to łagodnie Patrul Rinpocze - gdzież ta twoja doskonała cierpliwość?”

Wadżra - moc przestrzeni

Tym razem kilka słów o wadżry:) 

Wadżra tyb. dordzie to jeden z głównych symboli buddyzmu Wadżrajana.  Słowo wadżra jest zawsze używana w miejscu czegoś niezniszczalnego. W całej buddyjskiej tantrze - wadżra - jako przedrostek jest niemal wszechobecny. Pierwotnie oznaczał „twardy lub potężny”, odnosząc się w szczególności do wadżry jako broni Indry; [później] stał się tak ściśle związany z rozwojem tantrycznych idei w buddyzmie, że cały system praktyki stał się znany jako Wadżrajana lub  Wadżra pojazd.

Rzeczywiście, jako symbol w obrębie buddyjskich tantr, wadżra jest obciążona znaczeniem samych tekstów. Charakteryzowany jako „niezniszczalny” (skt. abhedja) i „niepodzielny” (skt. acczedja), termin może reprezentować nie mniej ni więcej, tylko pełne Przebudzenie skt. Samjaksambuddha, które odnosi się dalej do Wadżradhary (Dzierżyciel Wadżry).

W starożytnych Indiach żył wielki mędrzec, który przez sto tysięcy lat pozostawał w nierozproszonej medytacji. Gdy zmarł, próbowano spalić jego ciało, ale kości okazały się niezniszczalne. Uważa się, że król bogów, Indra, posiada takie niezniszczalne berło, zwane wadżrą, wykute z kości owego mędrca. Wadżra Indry ma sto ramion i siedem cech. Ponieważ te siedem właściwości odpowiada sposobowi, w jaki opisuje się w buddyzmie wrodzoną naturę Buddhy, dlatego symbolu wadżry(a nie diamentu) zaczęto powszechnie używać w tantrajanie, która w ten sposób uzyskała równorzędną nazwę – Wadżrajana tyb. Dordże tekpa.

Wadżra – niezniszczalny

Jana – wóz, pojazd

Należy zauważyć, że termin ten nie oznacza „Diamentowa Droga”, gdyż określenie dordże/wadżra w Wadżrajanie nie odnosi się do substancji „diamentu”, ale do niezniszczalnych właściwości realizowanych poprzez ten pojazd. Dlatego buddyjskie tantry są nazywane Wadżrajaną, ponieważ pojazd ten używa jako ścieżki niezniszczalnych właściwości umysłu.

Siedem właściwości wadżry:

1) jest nie do przecięcia

2) niezniszczalna

3) prawdziwa (autentyczna)

4) solidna

5) stabilna

6) nie daje się powstrzymać przeszkodom

7) jest niepokonana    

Za pomocą tych cech można opisać wrodzoną naturę Buddhy. Pierwsze dwie właściwości dotyczą tu podstawy:

1) pustość nie może zostać uszkodzona, przecięta przez emocjonalne splamienia ani 
2) zniszczona przez zaciemnienia niewiedzy.

Następne cechy odnoszą się do ścieżki, która:

3) w esencji jest autentyczna, prawdziwa

4) ma naturę solidną, prawdziwą, szczerą  

5) przynosi trwały, niezmienny efekt.

Dwie ostatnie opisują owoc ścieżki:

6) jest on pozbawiony wszelkich emocjonalnych zaciemnień, nie mogą go one powstrzymać 7) żadne zaciemnienia niewiedzy nie mogą się w nim pojawić, nie pokonają go.

Tłumaczenie sanskryckiego terminu wadżra jako „diament”, jedynie zaciemnia jego sens i znaczenie. W kontekście nauk Wadżrajany - wadżra - nie jest używana w znaczeniu diamentu, który nie posiada ani jednej z siedmiu cech wadżry. Tybetańczycy przetłumaczyli wadżra jako Dordzie „Pan kamieni”. Warto tutaj zaznaczyć, że po tybetańsku diament i dordzie rozchodzą się znaczeniowo. Tam minerał diament ma nazwę phalam, zaś dordzie(rdo rje) odnosi się do niezniszczalności.

Dokładne znaczenie tybetańskiego terminu Dordzie:

•       Do - kamień, skala, główny punkt, waga
•    Dzie - mistrz, pan, wódz, coś najwyższego, majestat, coś(ktoś) kto nad wszystkim panuje

Dordzie znaczy „Pan Kamieni”. Pan Kamieni jest metaforycznym określeniem doskonałej, niezniszczalnej natury umysłu, która jest najcenniejszym kamieniem(czyt. klejnotem). Czasem naturę umysłu porównuje się do najcenniejszego klejnotu, którego natura i właściwości przewyższają wszystkie rodzaje klejnotów(cennych kamieni) znanych w świecie ludzi i bogów.  Na przykład Biały Mahakala w jednej z rąk trzyma „Potężnego Króla Klejnotów” skt. Cintamani Indra Radża, który jest najwspanialszym, najpotężniejszym klejnotem spośród wszystkich klejnotów. Bowiem jest on źródłem trwałego szczęścia i pożytku dla wszystkich istot. Dlatego „Potężny Król Klejnotów” stanowi tutaj metaforę oczyszczonego umysłu, dla którego nie ma przeszkód i w którym wszystko może się pojawić. Jest źródłem spełnienia wszystkich życzeń. Buddyzm głosi, że gdy natura umysłu jest rozpoznana, wówczas możliwe się staje osiągnięcie dowolnego celu czy spełnianie życzeń – zgodnie z naturą rzeczywistości i w ramach karmicznego potencjału danej istoty, która jest objęta pomocą.

W Wadżrajanie najczęściej spotykamy się z symbolem pięcioramiennej wadżry, ale występuje także dziewięcioramienna, trójramienna, jednoramienna wadżra.

• Jednoramienna wadżra – symbolizuje kanał centralny skt. avadhuti tyb. tsa uma, jak i jedność wszystkich symboli dualności wyobrażanych jako niedualne.
• Trójramienna wadżra – symbolizuje m.in. jedność trzech czasów, trzech głównych kanałów energii, psychicznych, trzech światów, trzech trucizn, trzech kaji, trzech bram, tj. ciała, mowy i umysłu.
• Pięcioramienna wadżra – symbolizuje m.in. pięć aspektów pierwotnej mądrości, pięć kaji. 
• Dziewięcioramienna wadżra – symbolizuje m.in. Buddhów Pięciu Rodzin, pięciu kierunków oraz czterech Buddhów (cztery matki) czterech kierunków pośrednich, a także dziewięć pojazdów. Symbolizuje też Buddhę i jego Ośmioraką Ścieżkę, która tworzy fundament buddyjskiej praktyki.

Rytualny przedmiot Wadżra

Istnieje też rytualny przedmiot zwany wadżra. Jest to tzw. symboliczna wadżra. Jako rytualny przedmiot wadżra wykorzystywana jest samodzielnie, w parze z dzwonkiem, czy np. jako element wieńczący inne rytualne przedmioty np. zakrzywione noże, sztylety itd. Wadżrę trzyma się w prawej ręce. Podczas medytacji/rytuału wykorzystuje się różne sposoby trzymania wadżry, wykonuje nią symboliczne gesty itp. Najczęściej używana jest pięcioramienna wadżra.

Symbolika pięcioramiennej wadżry

Pięcioramienna wadżra

W środkowej części symbolicznej pięcioramiennej wadżry znajduje się zaokrąglona piasta, która składa się z trzech pierścieni, kwiatu lotosu, dysku księżyca na każdej stronie i zwieńczona jest na obu końcach pięcioma rozszerzającymi się pałąkami, z których każdy mierzy cztery jednostki długości. Standardowa jednostka miary jest określana mianem „angula“.  Jest to odległość pomiędzy drugim i pierwszym stawem palca środkowego dłoni. Dwanaście takich jednostek stanowiło równoważnik jednej „twarzy“ lub odległość od brody do linii włosów. Wadżra odmierza również Dwanaście Ogniw Współzależnego Powstawania.

• Zaokrąglana piasta symbolizuje dharmatę.
• Na każdej ze stron piasty znajdują się trzy pierścienie oplatające podstawy lotosu, które symbolizują  sambhogakaję.
• Z pierścieni wyłaniają się dwa ośmiopłatkowe lotosy. Szesnaście płatków oznacza 16 poziomów pustości. Osiem górnych płatków to ośmiu męskich bodhisattwów, a osiem dolnych – osiem żeńskich bodhisattwów.
• Ponad lotosami znajdują się kolejne pierścienie reprezentujące sześć paramit.
• Zwieńczający kwiat lotosu dysk księżyca symbolizuje pełne urzeczywistnienie względnej i absolutnej bodhicitty.
• Z dysków księżyca wyłania się pięć ramion uformowanych w wiązkę lub krzyż. Cztery z nich są ustawione w czterech głównych kierunkach – symbol czterech skandh: formy, uczuć, postrzegania i motywacji, a piąty centralny ustawiony jest pionowo i oznacza skandhę świadomości.
• Pięć górnych ramion to Pięć Rodzin Buddhów (Akszobhja, Wajroczana, Ratnasambhawa, Amitabha, Amogasiddhi) i jedność ich pięciu aspektów pierwotnej mądrości, symboli i właściwości. Oznacza to, że Buddhowie Pięciu Rodzin ucieleśniają właściwości wszystkich Buddhów, a nie tylko te, które każdy z nich reprezentuje.
• Pięć niższych ramion to Pięć żeńskich form Buddhów Pięciu Rodzin(Mamaki, Loczana, Wadżradatwiśwari, Pandarawasini, Tara) i jedność ich symboli i właściwości.
• Każde z czterech zewnętrznych ramion wychodzi z pyska makary, jako wadżra-języki. Cztery makary symbolizują cztery niezmierzoności, cztery bramy wyzwolenia, pokonanie czterech Mar(demonów), cztery aktywności, oczyszczenie czterech  żywiołów, cztery radości.
• Dziesięć ramion symbolizuje Dziesięć Poziomów Bodhisattwy oraz dziesięć kierunków (cztery główne, cztery pośrednie, zenit i nadir).
• Zakończenie środkowego ramienia może mieć kształt piramidy lub czworościennego klejnotu reprezentującego Górę Meru jako oś centralną zewnętrznego makrokosmosu i wewnętrznego mikrokosmosu. 
• Bliźniacze oblicze symetrycznej wadżry oznacza jedność prawdy relatywnej i absolutnej.