Krótkie wprowadzenie w symbolikę rytualnego dzwonka

  

Symbolizm, ukryty w tantrycznej sztuce sakralnej, ma za zadanie przedstawiać cenne mądrości duchowe, które są niezastąpione. Doświadczenie jest cenniejsze niż jakiekolwiek pieniądze, czy stanowisko - jak mówi Dalajlama XIV (Tenzin Gjatso): „Wewnętrzne klejnoty przynoszą korzyść w tym życiu i w następnym.' [...] Te wewnętrzne klejnoty są jakościami symbolizowanymi w naszych malowidłach, posągach, przyborach rytualnych itp.” „Jakości takie jak wewnętrzna siła, miłość, współczucie, mądrość i stabilna umysłowość uważamy za najwartościowsze skarby, jakie istota ludzka może zebrać w okresie swojego życia. To jest prawdziwe bogactwo, przynoszące nam i innym krótko - i długoterminowe korzyści."

Wadżra (tyb. dordzie) i dzwonek (skt. wadżra ghanta, tyb. dordzie drilbu) są dwoma głównymi przedmiotami rytualnymi, które wspierają praktykę buddyjskiej tantrycznej medytacji. Rytualny dzwonek reprezentuje m.in. ciało i mowę, żeńską zasadę, pierwotną mądrość, pustość, aspekt mądrości. 

Wadżra reprezentuje m.in. umysł, męską zasadę, współczucie, aspekt metody. 

Kiedy występują razem, wadżra znajduje się w prawej dłoni, a dzwonek w lewej i reprezentują wtedy niepodzielną jedność metody i mądrości, pustości i współczucia, pustości i błogości. Istnieją różne sposoby trzymania wadżry oraz grania rytualnym dzwonkiem.  

rytualny dzwonek 

W starożytnych Indiach wierzono, że dźwięk dzwonka ma oczyszczającą moc. Jego dźwięk ma oddalać wszelkie szkodliwe wpływy. W trakcie buddyjskiej tantrycznej medytacji jego dźwięk ma powodować zanik myślenia egocentrycznego i wywołać właściwe stany umysłu (przebudza jasność umysłu) osoby praktykującej. Dźwięk dzwonka wspiera pewne fazy medytacji. Wykorzystywany jest do „przywoływania” aspektów pierwotnej mądrości skt. dźnianasattwa tyb. jeszie sempa, oddalania szkodliwych wpływów, jako dźwięk ofiarny itd.  Z tego powodu z dzwonka powinno się wydobywać dźwięki zharmonizowane, od wysokich do niskich.

Symbolika dzwonka.

Rytualny zestaw składający się z wadżry i dzwonka w swej esencji symbolizuje ciało, mowę i umysł. Dzwonek reprezentuje ciało i mowę. Mowę, bo wydaje dźwięk. Dzwonek jest też symbolem ciała, ponieważ jego kształt, rząd pionowych wadżr w jego dolnej części i zwisające girlandy przypominają o skt. raksza czakrze tyb. sungkhor, czyli ochronnym kręgu, który zawsze otacza mandalę jidama(w wielu medytacjach wyobraża się ochronny krąg), a więc jest związany z wyobrażaniem ciała jidama i jego mandali.

• Podstawą dzwonka jest zwężająca się część – to właśnie z niej wyłania się, jako dźwięk, „brzmienie pustości”. Dlatego dzwonek jest opisywany jako „rozprzestrzeniający dźwięk pustości”, który wyłania się z pustości formy(dzwonka), promieniuje we wszystkich kierunkach i „rozpuszcza się” w pustość. Jego usta, czyli otwór symbolizują pustość, a tzw. „języczek” dzwonka symbolizuje formę.
• Wewnątrz dzwonka widnieje rysunek składający się z dwóch skrzyżowanych trójkątów, które symbolizują skt. dharmodaja tyb. ciedziung, czyli „źródło zjawisk”.

dharmodaja - "źródło zjawisk"

• Krawędź dzwonka reprezentuje dysk przestrzeni, a nad nim widnieje pierścień wadżr umieszczony pomiędzy łańcuchami pereł, który symbolizuje ochronny krąg z wadżr otoczony pięciobarwnymi płomieniami. Pierścień ułożony z wadżr może składać się z 12, 16, 24 lub 32 tych symboli i tworzy tzw. wadżra-płot, ochronnego kręgu.
• Ponad dolnymi motywami znajduje się ozdobna przestrzeń, która symbolizuje w mandali dysk ziemi.
• Ponad nim widnieje osiem „głów makara” – symbolizujących osiem głów skrzyżowanej wadżry, na której spoczywa pałac mandali – symbolizują one również osiem cmentarzy.
• Powyżej głów umieszcza się osiem symboli ośmiu bodhisattwów. Te osiem symboli może także występować w formie ośmiu wadżr, kół lub kwiatów lotosu.
• Jeszcze wyżej znajdują się kolejne dwa rzędy pereł, zamykające w sobie 8 lub 16 poziomo ułożonych wadżr, które reprezentują wewnętrzne ściany i wewnętrzny ochronny krąg(w niektórych medytacjach mamy do czynienia z różnymi rodzajami ochronnego kręgu) mandali i symbolizują 8 lub 16 poziomów pustości.
• Na samej górze dzwonka znajduje się ośmiopłatkowy lotos(symbol ośmiu bodhisattwów i ich żeńskich partnerek jako ośmiu bogiń), na którym widnieją sylaby ośmiu żeńskich bodhisattwów.  Układ płatków, widniejących na nich sylab oraz układ bogiń ma określone znaczenie. Obracają się one kolejno, zaczynając od wschodniego płatka, zgodnie z ruchem wskazówek zegara:

  

  rytualny dzwonek - widok z góry

1. Wschód – bodhisattwa Kszitigarbha i jego partnerka Lasja, bogini ofiarująca piękno; sylaba TAM.
2. Południowy wschód – bodhisattwa Majtreja i jego partnerka Puszpa, bogini ofiarująca kwiaty; sylaba MAM.
3. Południe – bodhisattwa Akasiagarbha i jego partnerka Mala, bogini ofiarująca girlandy; sylaba LAM.
4. Południowy zachód – bodhisattwa Samantabhadra i jego partnerka Dhupa, bogini ofiarująca kadzidło; sylaba PAM.
5. Zachód – bodhisattwa Awalokiteśwara i jego partnerka Gita, bogini ofiarująca pieśń; sylaba MAM.
6. Północny zachód – bodhisattwa Mandziughosza i jego partnerka Aloka, bogini ofiarująca światło; sylaba CUM.
7. Północ – bodhisattwa Wadżrapani i jego partnerka Nritja, bogini ofiarująca taniec; sylaba PAM.
8. Północny wschód – bodhisattwa Sarwa-nirwana-viśkambhim i jego partnerka Gandha, bogini ofiarująca perfumy; sylaba BHRUM.

• Najpopularniejszy układ symboli bodhisattwy umieszczonych pomiędzy głowami (skt. kirtimukha) odpowiada ośmiu sylabom. I tak: na wschodzie znajduje się koło (Tam), na południowym wschodzie kwiat utpala (Mam), na południu klejnot (Lam), na południowym zachodzie koło (Pam), na zachodzie kwiat lotosu (Mam), na północnym zachodzie wadżra (Cum), na północy miecz (Pam), a na północnym wschodzie kwiat lotosu (Bhrum).
• Podstawę uchwytu dzwonka stanowią zazwyczaj trzy obręcze pereł - symboli sześciu paramit:

1.             Paramity szczodrości
2.             Paramity etyki
3.             Paramity cierpliwości
4.             Paramity pilności
5.             Paramity medytacji
6.             Paramity zrozumienia

• Powyżej jest kwadrat - symbol ziemi, okrągła podstawa wazy z amritą lub waza długiego życia z czterema łańcuchami w kształcie liści. Waza symbolizuje „nektar spełnienia” i reprezentuje wypełnione nektarem ciało żeńskiego aspektu Pradźniaparamity, której twarz znajduje się wyżej.  
• W centrum uchwytu dzwonka znajduje się twarz żeńskiego aspektu buddhy Pradźniaparamity, która ucieleśnia najwyższe zrozumienie. Ktokolwiek został buddhą został nim dzięki zrozumieniu pierwotnej mądrości(skt. dźniana tyb. jeszie), z której rodzi się stan buddhy. Dlatego Pradźniaparamitę nazywa się „matką” wszystkich buddhów.

         Imię Pradźniaparamita znaczy "Najwyższe zrozumienie"

       Pradźnia(tyb. szierab) - zrozumienie.

Pra - wyższa, wychodzące poza.

                                                                     dźnia - wiedzieć rozumieć,  

Paramita - które wykracza poza.

     Para - wykraczający poza (samsarę)

      mita - wykraczający (na drugi brzeg).

Jedna twarz Pradźniaparamity - symbolizuje  Doskonałość Najwyższego zrozumienia

Włosy związane w kok, swobodnie opadające na plecy – symbolizują wiązanie wszystkich zjawisk w niedualną rzeczywistość

Tiara z pięciu klejnotów - symbolizuje pięć aspektów pierwotnej mądrości. Pierwotna mądrość tyb. jeszie skt. dźniana jest jedna. Ale po to, by wyeliminować wątpliwości na temat tego, czym jest pierwotna mądrość, opisuje się pięć aspektów, w których ona może się przejawiać:

- mądrość podobna zwierciadłu

- mądrość równości

- mądrość rozróżniająca

- mądrość spełniająca potrzeby

- mądrość dharmadhatu

• Półwadżra stanowiąca uchwyt dzwonka symbolizuje niezniszczalność. Półwadżra składa się z pięciu szprych(czasem z dziewięciu), po jednej w każdym z czterech kierunków i jedna centralna biegnąca w górę od centrum. Jest to symbol pięciu aspektów pierwotnej mądrości skt. dźniana tyb. jeszie.